با درخواست اصلاح تعرفه‌گذاری حذف اضافه کار اجباری و افزایش حقوق پرستاران در چند استان تجمع کردند

روز گذشته پرستاران و کادر درمان در چند استان نسبت به مطالبه حقوق‌شان اعتراض کردند. اعتراض این اقشار از جامعه موضوع تازه‌ای نیست. مدت مدیدی است که شاهد این اعتراضات هستیم. پرستاران برای چندمین بار در شهرهای مختلف ایران نسبت به تعرفه‌گذاری و شرایط شغلی خود به کف خیابان آمدند. از آبان سال گذشته اعتراضات پرستاران در شهرهای مختلف شروع شده و همچنان ادامه دارد. البته این اعتراضات موضوع تازه‌ای نیست اما آنطور که مطلعین می‌گویند شرایط شغلی پرستاران به‌گونه‌ای پیش رفته که حتی زندگی و خانواده‌شان را در آستانه فروپاشی قرار داده و جامعه پرستاری را به شدت ملتهب کرده است. پرستاران با وجود تمام ناملایمات مسئولان امر در دوران کرونا جان خود را کف دست گرفتند و به پشتیبانی از مردم کشورشان ایستادند. آنها با قراردادهای 89 روزه و بدون مزایا در دوره کرونا که همه از ترس به خانه‌هایشان پناه برده بودند، در بیمارستان‌ها از هیچ اقدامی – از پایکوبی برای روحیه بخشیدن به بیماران گرفته تا جان دادن در کنار بیماران – فروگذار نبودند. قرار بود این پرستاران که بسیاری از مسئولان در کنار آنها عکس یادگاری گرفتند، بعد از کرونا استخدام شوند و شرایط معیشتی بهتری برایشان رقم بخورد اما هیچ‌یک از این اتفاقات نیفتاد تا قول و قرار مسئولان امر در مورد جامعه پرستاری نیز در حد شعار باقی بماند.

سال‌هاست که پرستاران تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را در راستای عدالت شغلی‌شان مطالبه می‌کنند و دولت‌ها بی‌توجه از کنار این مهم به راحتی رد شده‌اند اما دولت سیزدهم اعلام کرد که این تعرفه‌گذاری را اجرایی خواهد کرد و بعد از مدتی اعلام کرد که تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در حال انجام است. درحالی‌که این تعرفه‌گذاری نه‌تنها عدالتی را برقرار نکرد، بلکه پرستاران را دلسرد و عصبانی و آنها را مجبور به واکنش‌های شدیدتر و حتی ترک کار کرده است. کارشناسان و فعالان حوزه پرستاری بر این عقیده‌اند که این شرایط و تعرفه‌گذاری‌های بی‌پایه و اساس تحقیر جامعه پرستاری است. این بار پرستاران در اعتراض به شرایط موجود – تحقیر، تعرفه‌گذاری ناقص خدمات پرستاری، اضافه‌کاری‌های اجباری و… – در  استان قم در محوطه بیمارستان بهشتی، استان البرز، شهر اهواز و بوشهر روز گذشته تجمعاتی مقابل ساختمان استانداری‌ها برگزار کردند. علاوه بر این مشکلات، در یک سال اخیر فشارهای مضاعف بی‌تدبیری مسئولان و برخوردهای امنیتی نیز به معضلات پرستاران اضافه شده است. در حقیقت اعتراضات صنفی پرستاران با برخوردهای امنیتی روزبه‌روز منجر به اخراج یا تعلیق آنها می‌شود.

اجرای تعرفه‌گذاری‌های بی‌اساس

محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستاری در تشریح شرایط پرستاران و علت این تجمعات به هم‌میهن گفت: «تعرفه‌گذاری به دلیل بی‌عدالتی در پرداخت‌های وزارت بهداشت مطرح شد. تمام خدمات گروه‌های پزشکی تعرفه داشت به جز پرستاران. در سال 86 قانونی مصوب شد که خدمات پرستاری نیز همچون گروه‌های دیگر پزشکی تعرفه‌گذاری شود. سیستم پزشک‌سالاری حاکم بر وزارت بهداشت با این تعرفه‌گذاری مخالف بود و این موضوع در دولت‌های مختلف به رؤسای جمهور کشیده شد اما مشکل همچنان باقی بود. نهایتاً در سال 1400 و روزهای آخر دولت روحانی، آیین‌نامه تعرفه‌گذاری در دولت تصویب شد و باید این آیین‌نامه اجرا شود.» او با اشاره به اینکه تعرفه‌های خدمات پرستاری بسیار ساده است، گفت: «در حال حاضر 10هزار خدمت گروه‌های پزشکی دارای تعرفه است که براساس فرمولی خاص محاسبه می‌شود. هر خدمتی با 5 شاخص محاسبه می‌شود؛ «میزان خطر برای عامل انجام‌دهنده آن چقدر است؟ چقدر زمان می‌برد؟ میزان خطر آن برای بیمار چقدر است؟ چه کسی و با چه تخصص و مدرکی آن را انجام می‌دهد؟ ضریب استهلاک آن چقدر است؟» مبنای پرداخت بیمه‌ها نیز براساس کتاب ارزش‌های نسبی که تعرفه‌ها در آن درج شده، انجام می‌شود. طبق قانون خدمات پرستاری نیز باید همچون خدمات پزشکی به همان روش و فرمول انجام شود درحالی‌که این کار انجام نشد. در سال 1400 اعلام کردم که تعرفه‌های پرستاری اجرا شده پشتوانه قانونی و کارشناسی ندارد.» دبیرکل خانه پرستاری با اشاره به اینکه مدل پرداخت در دنیا کاملاً مشخص است، افزود: «پرداخت بر پایه حقوق ثابت یا کارانه یا دی.آر.جی انجام می‌شود. تعرفه‌گذاری براساس هیچ‌یک از این پرداخت‌ها نبوده و مبنای قانونی ندارد. ما این موضوع را هشدار دادیم که شمه‌ای از قانون تعرفه‌گذاری در حال اجراست اما کسی گوش نکرد. سوال می‌کنیم که این اقدام شما بر چه مبنایی صورت می‌گیرد؟ اما کسی پاسخگوی سوالات ما نیست.» شریفی‌مقدم در تشریح اجرای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، تاکید کرد: «سال گذشته شش هفت هزار میلیارد و امسال 10هزار میلیارد تومان به تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اختصاص دادند. در حقیقت بابت کل خدمات پرستاری 160هزار تومان اعم از خدمت کمک بهیار و پرستار در سه شیفت صبح، عصر و شب، سوپروایزر و سرپرستار پرداخت می‌کنند. در این میان 14درصد از این پول در اختیار رئیس بیمارستان قرار می‌گیرد تا به آموزش، کارکنان ستادی و… اختصاص یابد. 10 درصد این پول هم به عنوان مالیات کسر می‌شود. در حقیقت با کسر 24درصد این پرداختی بین کادر پرستاری توزیع می‌شود. این پرداختی تحقیر جامعه پرستاری است چراکه بیمار برای یک ویزیت پزشک این مبلغ را می‌پردازد. بنابراین این تعرفه‌ها بر مبنای خدمات پرستاری تعیین نشده است.» او افزود: «اگر تعرفه‌های پرستاری براساس مدل «پرداخت کارانه» حساب شود، حداقل کارانه پرستاران برابر حقوق‌شان می‌شود و گاه تا دو یا سه برابر حقوق یک پرستار هم می‌رسد. چراکه پرستاری کاری پرتکرار است. حقوق یک پرستار در حال حاضر 12میلیون تومان است. اما آنچه که به پرستار می‌دهند از 200هزار تومان شروع می‌شود. ضمن آنکه این پرداخت هم نامتجانس است و همه پرستاران به یک اندازه از تعرفه‌های پرستاری بهره‌مند نمی‌شوند. با این وجود وزارت بهداشت اعلام می‌کند که تعرفه پرستاری 3 میلیون تومان است. پرستار باید براساس ارزش خدماتی که ارائه می‌کند، کارانه دریافت کند. از سوی دیگر سقف کارانه را برای پزشکان از بین بردند و برخی از پزشکان چندصد میلیون تومان کارانه دریافت می‌‌کنند. یک پزشک 40 میلیون تومان بابت هیئت علمی دریافت می‌کند و 100 یا بیش از 200 میلیون تومان بابت کارانه. در این شرایط برای کارانه پرستاران محدودیت گذاشتند که از 200هزار تومان شروع می‌شود. یکی از دلایل اصلی اعتراض پرستاران این است که پیام قانون تعرفه‌گذاری عدالت در پرداخت‌ها بوده درحالی‌که این اتفاق رخ نداده است. اگر در گذشته اختلاف پرداختی به پزشک و پرستار 50برابر بود در حال حاضر این اختلاف به بالای 100برابر رسیده است. بنابراین عدالتی صورت نگرفته است.» او با اشاره به اینکه مشکلات پرستاری به‌هم‌پیوسته، سلسله‌وار و انباشته شده است، گفت: «در شرایط کنونی پرستاران ترک‌کار یا مهاجرت می‌کنند و در محل کار حاضر نمی‌شوند. مجبور می‌شوند به آنها اضافه کار بدهند که دلیل دوم اعتراضات است. طبق قانون اضافه کار باید با توافق طرفین – پرستار و بیمارستان – باشد. اما به دلیل کمبود نیرو پرستاران را مجبور به اضافه‌کاری می‌کنند.علی رغم میل باطنی پرستار این اضافه‌کاری اجباری و نرخ آن نیز بسیار پایین – ساعتی بین 15 تا 20هزار تومان – است. پرستاران برای 120 ساعت  اضافه کاری  2میلیون و 500هزار تومان دریافت می‌کنند. این رقم اصلاً درست نیست درحالی‌که هزینه تمام‌شده یک ساعت کار پرستار استخدامی برای دولت بالای 250 هزار تومان است دولت به پرستاران برای اضافه‌کاری ساعتی 20هزار تومان حقوق می‌دهد. این باعث می‌شود پرستاران زیر کار اضافه کار اجباری نروند اما آنها را به سیستم‌های حراستی، تخلفات اداری و نظارتی معرفی می‌کنند.» دبیرکل خانه پرستاری تاکید کرد: «در یک‌سال گذشته برخوردها با اعتراضات پرستاران نسبت به گذشته افزایش داشته است. هفت هشت ماه پیش پرستاران و برخی از اعضای نظام پرستاری کاشان مقابل فرمانداری و دانشگاه کاشان اعتراض کردند. 8 تا 9 پرستار را به هیئت تخلفات اداری دانشگاه احضار کردند و برخی را توبیخ با درج در پرونده و به برخی دیگر تعلیق گروه دادند. بیمارستان امام خمینی در حال حاضر به شدت دچار کمبود پرسنل است. در این شرایط، هیئت تخلفات بیمارستان حکم اخراج برخی از پرستاران معترض یا 6 ماه تعلیق را صادر کرده است. هیئت تخلفات متشکل از مسئولان بیمارستان و دانشگاه است. در حقیقت به‌رغم بی‌عدالتی در پرداخت، کمبود نیرو و پایین بودن حقوق، بی‌عدالتی در برخورد نیز صورت می‌گیرد. یکی از پرستارانی که با ما تماس گرفته بود، اعلام کرد: «من شوهر و بچه دارم و نمی‌خواهم اضافه‌کاری کنم. اما آنها برای من غیبت رد کردند و در هیئت تخلفات حکم تعلیق از کار برای من صادر کرده است.» مسائل این‌چنینی در بیمارستان‌ها بسیار است که به پرستاران فشار می‌آورد. رعب و وحشتی که حراستی کردن و احضار گسترده پرستاران به هیئت تخلفات به وجود آورده است، باعث شده پرستاران این کار را ترک کنند. یکی نوع اعتراض حضور در مقابل فرمانداری یا دانشگاه است اما مدل‌های دیگری که پرستاران انتخاب کردند ترک کار، تغییر شغل یا مهاجرت است که خطر آن به مراتب از کف خیابان آمدن بیشتر است. 10 میلیون تومان حقوق چه انگیزه‌ای برای اشتغال پرستاران ایجاد می‌کند؟ پرستارانی که در محل کار نیز امنیت ندارند و بارها از سوی بیماران یا همراهان آنها مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند. متاسفانه برخورد وزارت‌نشینان با آنها در بیمارستان‌ها و دانشگاه نیز درست نیست.» شریفی‌مقدم با اشاره به اینکه اکثر پرستاران یا از ایران مهاجرت کردند یا در حال مهاجرت هستند، گفت: «عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت اعلام کرد که 15درصد پرستاران ترک کار کرده‌اند. این در حالی است که به شدت کمبود پرستار داریم. بیمارستان امام خمینی که این نوع برخوردها را با پرستاران دارد و حکم تعلیق می‌زند، نصف بخش‌های ابربیمارستان حضرت مهدی _ واقع در بیمارستان امام خمینی – بهترین تجهیزات را دارد اما پرستار برای راه‌اندازی آن ندارد. پرستار هم به آنجا نمی‌رود. متوسط حقوق یک پرستار در آمریکا و کانادا 6هزار دلار است. چراکه در تمام دنیا شغل پرستاری سخت و پراسترس شناخته شده است. شاخص‌های انگیزه شغلی حقوق، احترام و امنیت شغلی است که در ایران هیچ‌یک از این شاخص‌ها برای پرستاران وجود ندارد و باید با 200 دلار کار کنند اما حتی از مرخصی استحقاقی خود هم محروم می‌شوند.»